“Имшаб чароғ мурд…”

Сад дареғ, чароғи умри суханвари хоксору камгуфтору пуркори мо Абдуқодири Раҳим хомӯш шуд. Абдуқодир аз онҳое буд, ки медонисту намегуфт ва ба онҳое ҳам, ки намедонанду мегӯянд, коре надошт.
Вақте маҷаллаи “Фарҳанг”-ро соли 1990 таъсис додем ва бужаашро аз Маскав гирифтем, ишқамон ин буд, ки “Маснавии маънавӣ”-ро чоп кунем. Дар пайи ҷустуҷӯи касе шудам, ки “Маснавӣ”-ро баргардон карда тавонад. Чандин дӯстон номи навро пешниҳод карданд – Абдуқодир Раҳимов. Ин корро хеле хуб пеш бурду машҳур ҳам шуд. Хотирам ҷамъ буд, ки ӯ натанҳо хонандаву шоири хуб ва донишманд аст, балки ки аз уҳдаи таҳияи “Маснавӣ” метавонад бахубӣ барояд.
Он вақт ҳатто дар деҳа зиндагӣ мекард. Дирӯз ҳам гуфтаанд, ки ӯро аз деҳ ба шаҳр ман овардаам.
Двреғ ки хеле зуд рафт. Барои хонандаи тоҷик шояд хеле ошно набошад, аммо шуҳрати ӯ чун шоир, пажуҳишгар ва донандаи хуби шеъри ҳазорсолаи мо дар оянда меафзояд. Бовар дорам, ки инсоне ки бо сухан сарукор дорад, дар сухан мемонад.
Дар 64-солагӣ моро тарк карданат боварнакарданист. Аммо аз ҳақиқат ҷойи гурез нест.
Дар бораи дӯст, шоир ва инсони донишманд дар ин лаҳзаҳо чизе гуфтан душвор аст. Бо хонаводаи нозанинат ҳамдардам. Ёдат ба хайр.
Иқтибоси порае аз сарсухани ман ба китоби Абдуқодир маънои онро дорад, ки ӯ ҳамеша пеши назари ман буд:
“Шоирӣ қисмат аст. Ҳеҷ кадом шоири асилро қисмат дар роҳи зиндагӣ зинҳор пойандози абрешимин нагустурда, ҳеҷ кадом шаҳди ҳастиро бидуни заҳри будан начашидааст. Бояст ба такрор гуфт, ки шеър фарзанди нозпарвари дард аст. Танҳо дард дар якҷоягӣ бо қисмати фавқулода ва истеъдоди худодод дорои неруи офаридгорист. Оре, шоирӣ (хосса барои шоири тоҷик!) сарнавишт аст, сарнавиште, ки пештар аз чакомасаро арзи ҳастӣ намуда, боиси сўхтан, сохтан, афрўхтан ва зиндадории ў хоҳад шуд.
Сарнавишти шоире, ки аз шеъраш сухан хоҳем гуфт, низ содаву меҳрубон набудааст.
Дар китоби нахустинаш «Дурўғи шабнам» Абдулқодири Раҳим худро на, шеъри хонданиву дар ёд монданияшро ба хонандаи худ муаррифӣ кард. Хонанда ин шоири наврўро аз байни дигар муаллифон тавассути суханаш, ки танҳо хоси худаш буд, шинохт. Дуруст гуфтаанд, ки шоирро дидану шинохтан хоҳӣ, дафтарашро варақ бизану шеърашро бихон. Инак, китобчаи шоирро, балки дафтари ҳастии ўро варақ мезанем ва шеъри аввали он «Бедорӣ» – ро чун шиносномаи эҷоду ҳунари соҳибаш мехонем:
…Имшаб чароғ мурд,
Афсона гул накард,
Андӯҳ пушти хотира биншаст то ба рўз,
Ҳамроҳи созу сўз,
Маҳтоб ҷилваҳои нигори маро фурўхт.
Абри сиёҳ гуфт:
Оваҳ, кӣ доғ бурд?
Парвона гул накард.
Ҳайрат ҷавобро зи рухи оина зудуд…
…Имшаб чароғ мурд,
Дар ҳам садо назод,
Кафш интизори омаданамро баҳона кард,
Ёд аз замона кард,
Ман қибларо зи рўи сиёҳӣ шинохтам,
Бо гиряҳои тифл,
Бо хандаҳои мард,
Аммо ба обу кафш раҳе ошно набуд…”.
Имшаб чароғ мурд…
Гулрухсор